Cuộc chơi trên TTCK có còn sòng phẳng?
TTCK Việt Nam đang trong giai đoạn suy giảm nghiêm trọng và làm nản lòng hầu hết các NĐT tham gia thị trường. Để lý giải vấn đề này có thể tiếp cận dưới nhiều góc độ khác nhau, từ nhà quản lý, nhà nghiên cứu tới NĐT. Ngoài những lý do như kinh tế vĩ mô đình trệ, dòng vốn vào thị trường bị siết chặt…. thì có những lý do từ góc độ một cuộc chơi không còn thực sự sòng phẳng.
Bất kỳ trò chơi nào cũng có luật chơi của nó, là người chơi, chúng ta phải tuân thủ luật chơi để đảm bảo rằng mọi diễn biến là logic và có thể giải thích được. Tất cả người chơi cùng phải tuân thủ và hiểu rằng đối phương cũng tuân thủ luật chơi, sự đúng sai trong các hành vi đã có trọng tài phân xử. Suy nghĩ một cách giản đơn, nếu luật chơi mà không được tuân thủ thì sẽ là sự bát nháo theo kiểu mạnh ai nấy giật, lúc đó không còn là một trò chơi theo đúng nghĩa của nó nữa mà là sự biến thái không có tên gọi hay gọi bằng tên gì cũng được.
Trở lại vấn đề TTCK Việt nam, chúng ta cũng có thể coi việc TTCK như một sân chơi, việc đầu tư CK như một trò chơi và NĐT như những người chơi. Để đúng nghĩa là trò chơi, chúng ta phải tuân thủ các nguyên tắc, luật chơi cụ thể. Một là: Bình đẳng trước thị trường và pháp luật. Hai là: Các nguyên tắc chuẩn mực về giá trị CP. Ba là: Sai sẽ bị trọng tài tuýt còi (các cơ quan quản lý, cơ quan pháp luật).
Để nhận biết bản chất vấn đề, tôi sẽ trình bày quan điểm cá nhân trên 3 “luật” chính trên thị trường để từ đó rút ra kết luận liệu cuộc chơi này có phải là cuộc chơi nữa hay không?
Vấn đề thứ nhất: Sự bình đẳng trước thị trường và pháp luật của các NĐT. Rõ ràng các NĐT được xác định là bình đẳng trước pháp luật, bình đẳng trên thị trường; tuy nhiên, mức độ bình đẳng này đã ngày một hình thức hơn khi xuất hiện rất nhiều “đội lái” với những thông tin “gầm bàn” có thể làm khuynh đảo thị trường, làm giá CP, nhóm CP biến động không theo chuẩn mực giá trị được thừa nhận chung trước đó.
Kế đó là sự tham gia tích cực của các DN có CP niêm yết trên thị trường như những NĐT tích cực khi họ kinh doanh chính những CP của mình. Vậy không cần phải giải thích hơn nữa, sự bình đẳng giữa những người chơi đã mất, có sự bất cân xứng về thông tin và do đó, lợi ích thuộc một nhóm NĐT thiểu số trong khi các NĐT khác chịu thiệt và rõ ràng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bền vững của thị trường.
Vấn đề thứ hai, các chuẩn mực về giá trị CP ở đâu?
Đến thời điểm này, có lẽ 100% NĐT cá nhân không còn tin tưởng vào giá trị CP và cũng không loại trừ đối với NĐT tổ chức bởi tiềm lực tài chính không còn dư dả để “bảo vệ” quan điểm về giá trị CP. Các chuẩn mực về giá trị mà dựa vào đó các NĐT có thể xác định giá trị “thực” của CP là bao nhiêu? Độ rủi ro thị trường là như thế nào? Suất lợi nhuận kỳ vọng nên là bao nhiêu?…. đã bị phá vỡ hoàn toàn. Giờ đây, chúng ta không dám khẳng định PE bằng bao nhiêu là hợp lý, bao nhiêu là rẻ, là đắt, chúng ta không có một chuẩn mực để từ đó có thể ước sự phản ứng của thị trường và chúng ta có thể dễ dàng để những diễn biến “lạ” trên thị trường dắt mũi.
Vấn đề thứ ba: Việc xử lý các sai phạm.
Mặc dù gần đây các cơ quan giám sát đã tích cực tìm ra những sai phạm và tiến hành xử lý, tuy nhiên, số lượng đó hẳn chưa phải là nhiều so với thực tế diễn ra trên thị trường, những biện pháp răn đe có tính cảnh cáo nhưng chưa đủ mức “đe dọa” để nó không tái diễn trong tương lai, vậy chưa thể nói luật chơi đã được giám sát chặt chẽ.
Từ những nhận định nêu trên, cho thấy cuộc chơi trên sàn CK đã không còn là cuộc chơi sòng phẳng, khi các chuẩn mực giá trị bị mất đi, khi niềm tin vào sự minh bạch, công bằng không còn nữa. Nếu cứ miễn cưỡng tham gia, có thể chúng ta, những NĐT nhỏ lẻ sẽ phải nếm trải “luật rừng” và nhận phần thua thiệt về bản thân mình.
Thiết nghĩ để thị trường có thể hồi phục và phát triển trở lại, để cuộc chơi trên TTCK đúng nghĩa là cuộc chơi, các cơ quan quản lý, giám sát, các Cty CK, các NĐT cần chung tay gây dựng lại luật chơi, hình thành và bồi dưỡng các nguyên tắc về giá trị như một quy định bắt buộc của cuôc chơi để cuộc chơi đúng nghĩa là một cuộc chơi.
Theo Laodong
