Định nghĩa lại về FTSE Vietnam ETF

Theo tính toán, FTSE Vietnam ETF chỉ có chưa đầy 40% tài sản là các cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam, bởi đây là ETF tổng hợp.

FTSE Vietnam Index ngày 1/3 vừa qua đã công bố những thay đổi trong đợt điều chỉnh định kỳ hàng quý. Theo đó, danh mục chỉ số này loại cổ phiếu CTG và bổ sung cổ phiếu GMD. Các thay đổi sẽ được thực hiện từ ngày 18/3.

Quỹ FTSE Vietnam ETF (quỹ đầu tư vào chỉ số FTSE Vietnam Index) trong 2 tuần tới sẽ thực hiện giao dịch để phù hợp với các thay đổi trong danh mục tham chiếu, và điều được quan tâm nhất là FTSE Vietnam ETF sẽ bán bao nhiêu cổ phiếu CTG và mua bao nhiêu cổ phiếu GMD? Các cổ phiếu khác có được mua/bán hay không?

Sở dĩ có những thắc mắc như vậy là do FTSE Vietnam ETF chỉ công bố số liệu về tỷ trọng cổ phiếu trong danh mục và tổng giá trị tài sản (tại ngày 4/3 là 368 triệu USD), chứ không công bố khối lượng và giá trị chi tiết tại từng cổ phiếu, do đó nhà đầu tư không biết ETF này đang sở hữu cụ thể những gì.

Giá trị danh mục là bao nhiêu?

Quay lại thời điểm tháng 12/2012, khi FTSE Vietnam Index thông báo loại cổ phiếu SJS ra khỏi danh mục. Theo số liệu từ Deutsche Bank, đến ngày 27/12/2012, FTSE Vietnam ETF đã thoái xong toàn bộ cổ phiếu tại SJS trong khi theo số liệu tính đến ngày 20/12, lượng cổ phiếu SJS trong danh mục còn chiếm tỷ trọng 1,72%

Trong khoảng thời gian này, số liệu từ Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM (HSX) cho thấy, nhà đầu tư nước ngoài mua 558 nghìn cổ phiếu và bán 1,386 triệu cổ phiếu SJS.

Danh mục cổ phiếu FTSE Vietnam ETF tại ngày 20/12/2012; 27/12/2012 và giao dịch khối ngoại trong thời gian này Khối ngoại bán 1,386 triệu cổ phiếu SJS và ETF hoàn tất thoái vốn.

Như vậy, trong khoảng 1 tuần, FTSE Vietnam ETF đã bán xong toàn bộ cổ phiếu SJS.

Giả sử toàn bộ lượng cổ phiếu SJS mà khối ngoại bán ra đều của FTSE Vietnam ETF, thì tại ngày 20/12, quỹ này sở hữu 1,386 triệu cổ phiếu SJS. Tính theo giá ngày 20/12, số cổ phiếu này trị giá 32,7 tỷ đồng.

Nếu con số FTSE Vietnam ETF bán ra dưới 1,386 triệu cổ phiếu, giá trị ETF sẽ thấp hơn nữa.

Với tỷ trọng 1,72%, có thể tính ngược ra tổng giá trị toàn bộ quỹ tại ngày 20/12 là hơn 1.900 tỷ đồng.

Như vậy, giá trị danh mục quỹ ETF tính đến tháng 12/2012 đạt khoảng 91,23 triệu USD, gần sát với những tính toán hồi giữa tháng 9/2012, khi cổ phiếu MSN bất ngờ thay thế VIC dẫn đầu danh mục quỹ ETF. Khi đó, giá trị ETF đạt khoảng 92,44 triệu USD còn giá trị SJS là 1,59 triệu USD.

Từ giá trị tổng danh mục nói trên, có thể dễ dàng tính ra khối lượng cụ thể tại từng cổ phiếu đến ngày 20/12/2012 (các con số tính toán sẽ còn thấp hơn, nếu như lượng cổ phiếu SJS mà FTSE Vietnam ETF bán ra trong khoảng thời gian 20/12 đến 27/12 thấp hơn 1,386 triệu đơn vị).

Tính từ ngày 20/12/2012 đến 4/3/2013, thị trường chứng khoán Việt Nam khởi sắc và là một trong những thị trường chứng khoán tăng mạnh nhất thế giới. VN-Index sau hơn 2 tháng đã tăng 17%, từ 400 điểm lên 470 điểm.

Trong khi đó, tổng giá trị tài sản FTSE Vietnam ETF trong thời gian này tăng hơn 50%, từ 243 triệu USD (ngày 20/12/2012) lên đến 368 triệu USD (ngày 4/3/2013). Dựa trên tỷ lệ một cách tương đối, có thể danh mục cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam mà FTSE Vietnam ETF sở hữu, có giá trị khoảng 140-150 triệu USD (khoảng 40% tổng giá trị tài sản).

Tuy nhiên, do trong giai đoạn đầu năm, nhà đầu tư nước ngoài tích cực giải ngân trên thị trường và có thể FTSE Vietnam ETF cũng đã chi thêm tiền mua cổ phiếu trên HSX, nên cơ cấu danh mục có thể có những thay đổi.

Tại sao giá trị danh mục FTSE Vietnam ETF thấp hơn nhiều so với tổng tài sản?

ETF (Exchange Traded Fund) là hình thức quỹ đầu tư chỉ số. Các quỹ ETF sẽ đầu tư vào danh mục cổ phiếu có sẵn, nhằm hướng đến lợi nhuận tương đương như danh mục chỉ số đó. Quỹ ETF mới chỉ ra đời được 20 năm nhưng đã tiến hóa mạnh có tác động lớn tới thị trường tài chính.

Trên thị trường, có 2 loại ETF, gồm ETF thông thường (Conventional ETF) và ETF tổng hợp (Synthetic ETF). Tại Việt Nam, có thể coi Market Vectors Vietnam ETF là ETF thông thường trong khi FTSE Vietnam ETF được Deutsche Bank ghi rõ trong các tài liệu: Là ETF tổng hợp.

Một quỹ ETF thông thường sẽ rót gần như toàn bộ tiền vào danh mục chỉ số tham chiếu, và mua đầy đủ các cổ phiếu theo tỷ trọng được công bố, mà không cần quan tâm đến hoạt động hay thông tin liên quan đến chứng khoán.

Trong khi đó, một quỹ ETF tổng hợp ko nhất thiết phải đầu tư vào chứng khoán trong danh mục tham chiếu, mà thay vào đó là sử dụng các chiến lược để mô phỏng hiệu suất của danh mục đó. Điều này được thực hiện bằng cách sở hữu các công cụ tài chính như hợp đồng hoán đổi (swap), hợp đồng tương lai (future)… để đem lại hiệu suất tương đương.

Điều này lý giải tại sao giá trị danh mục cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam của FTSE Vietnam ETF thấp hơn nhiều so với tổng giá trị tài sản. Ngoài ra, việc Market Vectors Vietnam ETF và FTSE Vietnam ETF cùng có 1 ngày kết thúc điều chỉnh danh mục khiến những tác động của riêng FTSE Vietnam ETF khó được nhận biết rõ rệt. Market Vectors Vietam ETF, với tài sản lên tới 400 triệu USD, mới là tác nhân chính khiến thị trường giao dịch bùng nổ.

Cũng bởi sự khác biệt giữa ETF thông thường và ETF tổng hợp, nên rủi ro khi đầu tư vào 2 loại ETF này hoàn toàn khác nhau. Do ETF tổng hợp sử dụng các công cụ phái sinh để hướng tới lợi nhuận mục tiêu, nên việc đầu tư vào ETF này sẽ chịu thêm rủi ro từ phía đối tác cung cấp công cụ phái sinh.

Tại Deutsche Bank, tổ chức này là đối tác giao dịch cung cấp công cụ phái sinh duy nhất đối với tất cả các quỹ ETF thành phần, bao gồm cả FTSE Vietnam ETF.

Theo Gafin