Nâng cổ phần tối đa NĐT ngoại

NHNN nên tạo cơ chế mở rộng cho phép các NH yếu kém có thể bán cổ phần cho NĐT ngoại vượt 30% và tùy theo mức quy định của Thủ tướng.

Để đẩy nhanh tiến trình tái cấu trúc hệ thống TCTD, bên cạnh việc thành lập Công ty Quản lý tài sản Việt Nam (VAMC) để xử lý nợ xấu, Chính phủ và NHNN đang sửa đổi hành lang pháp lý để mời gọi nhà đầu tư (NĐT) nước ngoài tham gia quá trình tái cơ cấu hệ thống NHTM.

Tái cơ cấu NHTM là nội dung quan trọng cùng với tái cơ cấu đầu tư công và doanh nghiệp nhà nước để thực hiện thành công tái cấu trúc nền kinh tế, gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh.

Chính vì vậy, trong thời gian qua, NHNN đã phối hợp với các bộ, ngành, cơ quan, tổ chức liên quan triển khai đồng bộ các giải pháp cơ cấu lại hệ thống các TCTD.

Tuần qua, trong thông tin gửi báo chí, NHNN cho biết Nghị định 69 của Chính phủ về việc NĐT nước ngoài mua cổ phần của NHTM Việt Nam quy định tổng mức sở hữu cổ phần của NĐT nước ngoài và người có liên quan của NĐT nước ngoài đối với các NH Việt Nam (30%), là phù hợp với cam kết mở rộng thị trường của Việt Nam khi gia nhập WTO.

Bên cạnh đó, Nghị định cũng quy định 1 NĐT chiến lược nước ngoài có thể sở hữu tối đa 20% vốn điều lệ của 1 TCTD Việt Nam nếu được Thủ tướng Chính phủ cho phép.

Căn cứ tỷ lệ mức sở hữu cổ phần của 1 cổ đông 15% (được quy định tại Luật TCTD năm 2010) và chủ trương khuyến khích NĐT nước ngoài tham gia quá trình tái cơ cấu các NHCP yếu kém (tại Quyết định 254/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án Cơ cấu lại hệ thống TCTD giai đoạn 2011-2015), NHNN đã xây dựng trình Chính phủ ký ban hành Nghị định thay thế Nghị định 69.

Theo đó, mức sở hữu cổ phần tối đa của 1 NĐT chiến lược nước ngoài là 20% không cần sự chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ; bổ sung quy định trong trường hợp đặc biệt, để thực hiện cơ cấu lại hệ thống các TCTD, Thủ tướng Chính phủ quy định tổng mức sở hữu cổ phần của NĐT nước ngoài và người có liên quan của NĐT nước ngoài đó tại 1 TCTD cổ phần yếu kém, được cơ cấu lại vượt quá giới hạn quy định trên đối với từng trường hợp cụ thể.

Hầu hết chuyên gia NH đều ủng hộ quan điểm này. Theo một chuyên gia NH, room 30% cho NĐT nước ngoài là nhỏ so với mong muốn của họ, bởi nhiều NHTM tỷ lệ sở hữu của vốn ngoại đã kịch mức cho phép, trong khi nhu cầu tăng vốn điều lệ vẫn còn rất cao. Nhất là trong năm nay, việc tăng vốn sẽ bù đắp tỷ lệ an toàn (CAR), đặc biệt giúp các NHTM tái cơ cấu xử lý nợ xấu đang gia tăng.

Vì vậy, tới đây NHNN nên tạo cơ chế mở rộng cho phép các NH yếu kém có thể bán cổ phần cho NĐT ngoại vượt 30% và tùy theo mức quy định của Thủ tướng. Đây được xem là một trong những phương án để tạo thêm kênh tài trợ cho việc tái cơ cấu hệ thống NH hiện nay.

Điều này cũng là phổ biến trên thế giới. “Khảo sát trên thế giới nhiều nước xử lý nợ xấu có sự tham gia của NĐT ngoại 60-70%. Nước ta cũng nên đi theo con đường này, nếu để các NHTM tự tìm nguồn lực trong nước cũng chỉ “bình mới rượu cũ”, không giải quyết được những tồn tại yếu kém trong hệ thống NHTM” – vị chuyên gia nhận định.

Tuy nhiên, cũng không ít ý kiến thừa nhận, trong bối cảnh hiện nay các NHTM yếu kém vẫn khó hấp dẫn trong mắt NĐT ngoại, bởi trên thị trường vẫn còn khá nhiều NHTM tốt nhưng chưa mời chào NĐT ngoại. Năm nay hệ thống NHTM đang bị nợ xấu kéo sức ì tín dụng và lợi nhuận, nên cổ phiếu NH cũng chưa tạo lực hút với nhiều NĐT ngoại.

Do vậy, việc tạo ra hành lang cho phép NĐT ngoại đầu tư vào các NHTM với tỷ lệ hấp dẫn, nhưng chưa chắc sẽ là cơ hội tốt cho các NHTM yếu kém kiếm được đối tác ngoại để “lột xác”, ít nhất là trong năm nay.

Theo Minh Dung

Sài Gòn đầu tư