CPI, lãi suất và tỷ giá bước vào ổn định

Chỉ số giá tiêu dùng tháng 5.2011 tăng 2,21%, giảm tốc so với mức tăng 3,32% của tháng trước. Lãi suất huy động chững lại nhờ sự hỗ trợ từ dòng tiền tái cấp vốn. NHNN phát tín hiệu mua đồng USD sau khi tỷ giá USD – VND giảm về mức 20.600.

Những diễn biến trên cho thấy chính sách thắt chặt tiền tệ của NHNN trong thời gian qua đang đi đúng hướng. Tuy nhiên, sự lo ngại vẫn còn khi nhập siêu tăng mạnh và lạm phát tính theo chu kỳ năm sát mức 20%.

Lạm phát kỳ vọng có thể giảm dần

Theo số liệu công bố của tổng cục Thống kê, lạm phát tính theo năm trong tháng 5.2011 vẫn tiếp tục xu hướng đi lên tiến sát mức 20%/năm nhưng với tốc độ giảm dần. Ba nhóm hàng hoá gồm nhà ở vật liệu xây dựng, hàng ăn – dịch vụ ăn uống và giao thông là ba nhóm hàng hoá tăng mạnh nhất chi phối chỉ số CPI. Mức tăng lần lượt tương ứng là 3,19%, 3,01% và 2,67%. Nguyên nhân khiến chỉ số CPI tăng chậm hơn trong tháng 5.2011 là do ảnh hưởng từ việc điều chỉnh giá một loạt các hàng hoá thiết yếu trước đó như xăng dầu, điện, than… đã phản ánh gần hết vào CPI tháng trước.

Niềm tin vào việc CPI tiếp tục giảm tốc trong các tháng còn lại của năm được cải thiện rõ rệt. Điều này là do giá hàng hoá trên thế giới đang có xu hướng giảm dần; đồng USD mạnh lên trên thị trường thế giới; NHNN vẫn tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ thắt chặt ít nhất cho tới cuối năm 2011. Và khi chỉ số CPI trong tháng 5.2011 chính thức giảm theo dự tính thì những tính toán về việc giảm dần trong những tháng tới trở nên tin cậy hơn.

Động thái của các ngân hàng thương mại (NHTM) trở thành minh chứng rõ ràng nhất cho niềm tin của thị trường đối với lạm phát. Các NHTM đã bắt đầu mua trái phiếu chính phủ (TPCP) trở lại với việc trúng thầu gần 100% trong đợt đấu thầu ngày thứ năm 26.5.2011. Các NHTM đang kỳ vọng vào việc lãi suất trong tương lai sẽ giảm. Điều này cũng đồng nghĩa với việc nhiều NHTM bắt đầu tin tưởng vào việc lạm phát tính theo tháng sẽ dần hạ nhiệt. Theo kết quả đấu thầu công bố của HNX, trong số 1.000 tỉ đồng TPCP kỳ hạn ba năm và 1.000 tỉ đồng TPCP kỳ hạn năm năm được đem ra gọi thầu thì đã có 905 tỉ đồng TPCP kỳ hạn ba năm và 1.000 tỉ đồng TPCP kỳ hạn năm năm trúng thầu với lãi suất trúng thầu lần lượt là 13,3% và 13,2%.

Lãi suất tiếp tục duy trì ở mức cao, sức ép tăng chưa lớn

Mặc dù chỉ số CPI tính theo tháng đã giảm so với tháng trước nhưng CPI tính năm vẫn giữ ở mức cao. Vì vậy, nhiệm vụ ưu tiên của NHNN hiện nay vẫn là kiềm chế lạm phát thông qua một chính sách tiền tệ thắt chặt. Để giữ cho mặt bằng lãi suất vẫn ở mức cao đủ để có thể kiềm chế lạm phát, NHNN tiếp tục nâng lãi suất cho vay trên thị trường mở từ 14% lên mức 15%/năm vào ngày 17.5.2011.

Với mức lãi suất ở mức cao, các doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ vẫn khó tiếp cận được với tín dụng, đặc biệt là việc cho vay đối với nông nghiệp – nông thôn và xuất khẩu. Theo nghị quyết 11 của Chính phủ, đây là những lĩnh vực ưu tiên được tập trung tín dụng. Do vậy, việc điều hành lãi suất của NHNN trong thời gian này phải là duy trì mặt bằng lãi suất thích hợp đủ để kiềm chế lạm phát nhưng lại vẫn đảm bảo để các doanh nghiệp thuộc các nhóm lĩnh vực trên tiếp cận được với nguồn vốn từ ngân hàng.

Để có thể thực hiện được nhiệm vụ này, NHNN phải đảm bảo cho các NHTM nhỏ không bị rơi vào trạng thái căng thẳng thanh khoản, gây ra chạy đua lãi suất. Trong thời gian qua, NHNN đã làm việc đó thông qua hai kênh tái cấp vốn và mua vào ngoại tệ.

Theo công ty chứng khoán Bản Việt, như đăng tại VnEconomy ngày 24.5.2011, NHNN trong thời gian này đã hỗ trợ thanh khoản cho một số ngân hàng nhỏ thông qua kênh tái cấp vốn để giảm bớt việc chạy đua huy động lãi suất cao trên thị trường huy động dân cư và tổ chức kinh tế. Đồng thời, điều này cũng giúp các ngân hàng này không phải đi vay trên thị trường liên ngân hàng với lãi suất cao và kỳ hạn ngắn. Đây có thể là một trong những nguyên nhân khiến lãi suất trên thị trường liên ngân hàng giảm mạnh, đặc biệt là lãi suất qua đêm trong thời gian qua.

Về việc mua ngoại tệ, thống đốc NHNN cho biết trong thời gian qua NHNN đã bơm tiền đồng ra với khối lượng lớn và mua vào rất nhiều ngoại tệ, có ngày mua trên 200 triệu USD. Tổng số ngoại tệ mà NHNN mua vào trong thời gian qua ước khoảng hơn 1 tỉ USD. Việc này tương ứng với NHNN bơm tiền đồng ra thị trường thêm gần 21 ngàn tỉ đồng. Do đó, sức ép tăng lãi suất tạm thời là chưa lớn.

Tỷ giá giảm, ngân hàng Nhà nước tiếp tục mua vào ngoại tệ

Trong tuần qua, tỷ giá VND – USD giao dịch giữa NHTM và các khách hàng lại tiếp tục giảm. So với thời điểm ngày 20.3.2011, tỷ giá VND – USD mua vào và bán ra của Vietcombank (VCB) đã giảm gần 200 đồng. Tỷ giá mua vào của các ngân hàng lại một lần nữa nằm dưới mức tỷ giá mua vào của NHNN là 20.600 đồng.

Mặc dù nhập siêu trong tháng 5.2011 tiếp tục tăng mạnh so với các tháng trước lên mức 1,7 tỉ̉ USD nhưng tỷ giá VND – USD vẫn giảm mạnh sau đợt phục hồi trước đó. Điều này chủ yếu là do nguồn ngoại tệ mà các doanh nghiệp găm giữ trước đây vẫn còn nhiều. Với việc chênh lệch lãi suất huy động VND và USD vẫn ở mức cao, những doanh nghiệp có nguồn ngoại tệ găm giữ cần sử dụng tiền đồng sẽ buộc phải bán ngoại tệ ra lấy tiền đồng phục vụ cho nhu cầu sản xuất kinh doanh. Thị trường lại đang kỳ vọng vào việc NHNN sớm đưa ra văn bản yêu cầu các tập đoàn và tổng công ty nhà nước bán ngoại tệ ra trong thời gian tới nên đồng USD vẫn trong sức ép bị bán ra.

Với việc tỷ giá VND – USD giảm như vậy thì nhiều khả năng các NHTM đã bắt đầu có thể bán ngoại tệ cho NHNN. Tuy nhiên, như trong lần mua trước đó kéo dài từ ngày 29.4.2011 – 16.5.2011 thì tỷ giá VND – USD giao dịch giữa NHTM và các khách hàng sẽ khó có thể giảm sâu. Mức giá mua vào của NHNN sẽ là lực đỡ cho thị trường. Trong vài tháng tới, tỷ giá sẽ có xu hướng tăng trở lại do lượng ngoại tệ găm giữ của các doanh nghiệp sẽ cạn kiệt dần, trong khi các tín hiệu về nhập siêu, lạm phát, và sự suy giảm kiều hối sẽ khiến cho nhu cầu về ngoại tệ tăng trở lại.(Nguồn: SGTT, 30/5)