Ngân hàng ‘chơi’ nhau bằng chỉ tiêu tín dụng

Vừa thoáng thấy bóng khách hàng, mấy cô nhân viên một phòng giao dịch ngân hàng ở quận Hoàn Kiếm (Hà Nội) bỗng lớn tiếng bàn tán về chuyện mấy ngân hàng xung quanh bị liệt vào nhóm ‘tử’, chỉ tiêu tín dụng 0%.

Cũng là “dân” ngân hàng, đang được cử đi khảo sát xem các đối thủ có chiêu trò gì mới, chị Vân giả bộ lân la hỏi thêm chỉ tiêu tín dụng 0% có nghĩa là gì.”Có nghĩa là không được cho vay nữa chị ạ. Mà không cho vay được thì lấy đâu lãi mà trả cho khách hàng. Chị gửi tiền ngân hàng em đi, bên em được Ngân hàng Nhà nước phân vào nhóm một, có chất lượng tín dụng tốt nhất đấy chị ạ”, một cô nhân viên đon đả giải thích cho chị Vân.

Ở một chi nhánh ngân hàng khác tại quận Ba Đình, nhân viên còn nhiệt tình hơn, in hẳn danh sách các ngân hàng thuộc nhóm 3 và 4 (tăng trưởng tín dụng lần lượt chỉ ở mức 8% và 0%) để tiện giải thích với khách hàng.

“Họ nói với tôi nhóm 3 và 4 là hai nhóm có chất lượng tín dụng thấp nhất, thanh khoản có vấn đề nên kém an toàn hơn. Rồi họ khuyên tôi không nên gửi bên đó”, chị Ngọc – một khách hàng, kể lại sau khi bước ra khỏi chi nhánh ngân hàng. Hỏi về xuất xứ bản danh sách nói trên, khách hàng này được biết, đây là những tham khảo trên thị trường tài chính, nên tính xác thực không cần bàn cãi.

Phân loại ngân hàng theo 4 nhóm là một phần trong kế hoạch giám sát chặt chẽ hơn chất lượng tín dụng của hệ thống ngân hàng. Để tránh những xáo trộn không đáng có, Ngân hàng Nhà nước không công bố danh sách xếp loại này mà có văn bản gửi riêng để giao chỉ tiêu cho từng ngân hàng. Tuy nhiên, một số ngân hàng nhóm trên đã nhanh chóng công bố chỉ tiêu của mình, thậm chí còn ngấm ngầm “quảng bá” hộ hạn mức kém cỏi của các ngân hàng khác theo cách trên.

Lãnh đạo một ngân hàng cổ phần nói thẳng đây là hành vi cạnh tranh không lành mạnh, cơ quan chức năng cần có biện pháp giải quyết. ”Văn hóa trong kinh doanh là không được hạ bệ người khác để tôn mình lên. Trong lĩnh vực ngân hàng, việc công bố những thông tin nhạy cảm như vậy sẽ gây hệ lụy xấu”, ông bày tỏ.

Trong khi đó, đại diện một ngân hàng bị xếp vào nhóm 3 (chỉ tăng trưởng tín dụng 8%) cho biết, ông rất buồn lòng vì chiêu thức câu kéo khách của nhiều ngân hàng hiện nay. Theo ông, thế yếu đang rơi vào nhóm ngân hàng được tăng trưởng thấp. Khách gửi tiền là người dân nên chưa nắm được quy định và có xu hướng nghe lời nhân viên tư vấn. Do đó, hành vi một số ngân hàng đưa danh sách nhóm 3, 4 để lôi kéo khách gửi tiết kiệm, ông cho rằng, là một kiểu chơi xấu, không đáng mặt “đàn anh” của những đơn vị được xếp vào nhóm một và 2.

Ông còn nói thêm, bản thân đơn vị ông, dù bị xếp vào nhóm 3, chỉ được tăng trưởng 8%, song cũng không bao giờ khuyến khích nhân viên dùng chiêu câu kéo nói trên để “giở trò” với ngân hàng nhóm dưới. “Thật ra, ngay từ đầu, khi có hạn mức tăng trưởng tín dụng, các ngân hàng đã biết được mình thuộc nhóm nào. Song đến nay, chính Ngân hàng Nhà nước cũng không công bố danh tính các đơn vị thuộc nhóm 3, 4, nên việc làm của một số nhà băng nói trên rõ ràng là hành vi xấu”, ông bức xúc bày tỏ.

Nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Cao Sỹ Kiêm bình luận, xếp tăng trưởng theo nhóm là việc nên làm, để đảm bảo hệ thống an toàn. Song không thể để tình trạng các ngân hàng muốn làm gì thì làm theo kiểu tự phát, mà cần có tiêu chí giám sát, xử lý rõ ràng. “Phải kiểm soát được đối tượng cho vay của ngân hàng, nhóm nào tăng nhiều, tăng ít, có đúng như chủ trương của Ngân hàng Nhà nước là tập trung cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, nông nghiệp nông thôn, xuất khẩu hay không. Nếu phân tăng trưởng theo nhóm, nhưng lại không có hướng kiểm soát chặt chẽ, thì chẳng khác gì hòa cả làng”, ông Kiêm nói.

Một quan chức Ngân hàng Nhà nước cho biết ông đã nghe phản ánh và sẽ có biện pháp xử lý cần thiết đối với những trường hợp “nói xấu” chỉ tiêu của ngân hàng khác.

Hiện chưa có quy định riêng về các hành vi cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng. Tuy nhiên, theo nếu chiếu theo Luật Cạnh tranh, đây có thể được xem là hành vi gièm pha doanh nghiệp khác.

Trong bản kế hoạch hành động là phụ lục đi kèm Chỉ thị 01 mới ban hành,Ngân hàng Nhà nước đang hoàn tất dự thảo nghị định quy định về các hành vi cạnh tranh trong lĩnh vực ngân hàng để có thể trình Chính phủ trong một vài tháng tới. Đơn vị chủ trì sẽ là cơ quan thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước.

Việc xếp hạng tín dụng phân theo nhóm ngân hàng được lên kế hoạch từ những tháng cuối năm 2011 và bắt đầu thực hiện từ năm 2012. Theo đó, nhóm 1 (hoạt động lành mạnh) được tăng trưởng tối đa 17%, nhóm 2 (hoạt động trung bình) 15%, nhóm 3 (dưới trung bình) 8% và nhóm 4 (yếu, kém) 0%. Trong tháng 2/2012, có gần 20 ngân hàng chủ yếu thuộc nhóm 1, 2 rầm rộ công bố “quota” tăng tín dụng. Các đơn vị thuộc nhóm 3 và 4 vẫn im hơi lặng tiếng.

Theo Song Linh – Tuệ Minh- Vnexpress